Skierniewice i "Lalka"

Co łączy Stanisława Wokulskiego, bohatera jednej z najważniejszych polskich powieści, z dworcem w Skierniewicach?

Pomnik Wokulskiego w Skierniewicach 

„Była już druga po północy, gdy rozmawiając z kolejarzem usłyszał, że pociąg z Warszawy nadjedzie za trzy kwadranse (…). Odwrócił się od nieznajomego i wzdłuż plantu poszedł w kierunku Warszawy. (…) Noc była gwiaździsta, pola ciemne (…) Wtem z daleka zobaczył dwa światła (…)” — „Lalka” Bolesław Prus 

Co łączy Stanisława Wokulskiego, bohatera jednej z najważniejszych polskich powieści, z dworcem w Skierniewicach? To właśnie w tym miejscu, podczas podróży do Krakowa ze swoją narzeczoną, Izabelą Łęcką, w Wokulskim następuje przemiana. To tutaj uświadamia sobie, że był wykorzystywany przez najbliższą mu osobę. 

Na pamiątkę tego literackiego wydarzenia, 9 października 2010 roku, na peronie pierwszym skierniewickiego dworca stanęła 200-kilogramowa rzeźba Stanisława Wokulskiego. Szczegółowo odwzorowany posąg słynnego kupca wita podróżnych, a także… wspiera zakochanych. Jak to możliwe? 

W surducie rzeźby znajduje się niewielka szczelina – miejsce, w które zakochane pary mogą wsunąć miłosny liścik, romantyczny wiersz, a nawet najskrytsze sekrety. 

Carskie początki dworca 

Pierwszy dworzec w Skierniewicach powstał w 1845 roku według projektu Adama Idźkowskiego. Stacja, nazywana „carską”, była jednym z ważniejszych punktów na trasie Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, czyli pierwszej linii kolejowej w Królestwie Polskim. Nazwa „carska” wzięła się stąd, że carowie Aleksander II i Aleksander III często przyjeżdżali do Skierniewic, gdzie mieli swoją letnią rezydencję. 

Z czasem, gdy Skierniewice stały się ważniejszym punktem na tzw. „wiedence”, pojawiła się konieczność budowy bardziej reprezentacyjnego dworca. Dlatego w latach 1873-1874, według projektu Jana Heuricha seniora, wzniesiono dworzec, który znamy dziś. Jest to okazała budowla w stylu neogotyku angielskiego, przypominająca średniowieczne budynki obronne, z wnętrzami utrzymanymi w stylu neoklasycystycznym. 

Dworzec zbudowany jest z czerwonej cegły ceramicznej i ma plan wydłużonego prostokąta. Wnętrza zdobią podwójne arkady wsparte na filarach. Podczas I wojny światowej budynek został spalony, a następnie odbudowany. W latach 50. XX wieku wnętrza dworca wzbogaciły się o socrealistyczne sgraffita autorstwa braci Mieszkowskich, przedstawiające alegorie sztuk pięknych oraz sceny z życia miasta i kolejarzy. Dworzec przeszedł gruntowny remont w latach 1992-2003, który przywrócił mu dawny blask. 

Dworzec wkracza w XXI wiek 

Dworzec w Skierniewicach to nadal bardzo ważny i ruchliwy węzeł kolejowy. Obsługuje pociągi różnych przewoźników, co sprawia, że z łatwością można stąd dotrzeć w wiele miejsc w Polsce. Kursują tu pociągi PKP Intercity, Kolei Mazowieckich, Polregio i Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej. 

Obecnie stacja przechodzi kolejny remont! Inwestycja rozpoczęła się jesienią 2023 roku, a jej zakończenie pierwotnie planowano na połowę 2025 roku lub początek 2026 roku. Najważniejsze zmiany to: 

  • Nowy wystrój wnętrz: polerowany marmur zastąpi płytki, a kolumny zyskają złocenia, choć oryginalne sgraffita zostaną zachowane. 
  • Większa dostępność: pojawią się windy dla osób z niepełnosprawnościami. 
  • Przywrócone wejścia: otwarcie historycznych wejść od strony peronów oraz nowe wejście wschodnie. 
  • Kompleksowa modernizacja: wymiana instalacji, renowacja elewacji i wymiana dachu. 
  • Zwiększone bezpieczeństwo: instalacja nowoczesnych systemów monitoringu i alarmowych. 

Czekamy z niecierpliwością na efekty remontu i mamy nadzieję, że odnowiony dworzec w Skierniewicach w przyszłości weźmie udział w naszym konkursie! 

Zdjęcia: Kolejowy Portal, Leszek Kowalik (Bazakolejowa.pl), Fundacja ProKolej

Autor: Igor Szczepański