Bytom
Bytom to stacja kolejowa w województwie śląskim.
Pierwszy budynek dworca powstał w 1868 roku. Jego budowa była związana z powstaniem linii Tarnowskie Góry – Częstochowie-Dziedzice.
Po I wojnie światowej nastąpił podział Śląska, w wyniku czego dworzec w Bytomi zyskał na znaczeniu jako stacja przygraniczna. W latach 1927-1930 wyburzono najstarsze budynki i w ich miejsce wzniesiono nowy dworzec wraz z charakterystyczną halą peronową projektu Wilhelma Grossarta. Trzy z czterech peronów obsługiwały ruch niemiecki, natomiast z peronu 1 kursowały pociągi do Polski. Stąd pochodzi jego zwyczajowa nazwa „peron polski”. Nowo wybudowany dworzec stanowi przykład architektury modernistycznej. W holu na jednej ze ścian znajduje się mozaika autorstwa Kazimierza Gąsiorowskiego.
Zabytkowa hala peronowa jest jednym z trzech przedwojennych obiektów tego typu w Polsce. Pozostałe znajdują się we Wrocławiu i Legnicy. Bytomska hala należy do najmłodszych. Perony zadaszono w ten sposób na stacjach w najważniejszych miastach, gdyż koszt ich budowy był znacznie większy niż typowych wiat. Hala była niemal w całości przeszklona, ze względu na przyjeżdżające tam parowozy jej utrzymanie w czystości było nie lada wyzwaniem. Twórcy hali z tego powodu zaprojektowali siedmiotonową suwnicę napędzaną ręcznie, co pozwalało na łatwe czyszczenie szyb przez obsługę dworca.
W latach 1936-1939 Bytom stanowi stację końcową dla najszybszego pociągu ówczesnych Niemiec – „Der Fliegende Schlesier” (Latający Ślązak). Pociąg pokonywał trasę Berlin – Bytom w zaledwie 4 godziny i 25 minut.
W roku 1935 wybudowano nastawnię bramową „Bt”. Jest to unikalny przykład modernistycznej budowli w postaci nadwieszonej (podpartej filarami) nad torami stalowej części – nastawicowni – z półkolistym zakończeniem oraz murowanej części z klatką schodową i parterowym budynkiem warsztatowo-technicznym. W 2022 roku cały jej układ został wpisany do rejestru zabytków.
Dalsze losy
Po koniec II wojny światowej na bytomską halę zrzucono bombę, która na szczęście nie wybuchła. Przy remoncie dworca postanowiono pozostawić jedną ramę z charakterystycznym wygięciem. Po wojnie nikt nie dbał odpowiednio o przeszkloną halę, co przyczyniło się do jej degradacji. Pierwotny blask przywrócono jej po remoncie.
Malowidła, które powstają na ścianach tunelu w Zamłyniu, nawiązują nie tylko do historii kolei, miasta czy regionu, ale też do lokalnej flory i fauny. Ich autorką jest Mona Tusz, znana artystka i aktywistka street art, która realizuje projekty w przestrzeni miejskiej, najczęściej na terenie województwa śląskiego
Tuż obok natomiast znajduje się stacja Bytom Wąskotorowy, z którego odjeżdżają pociągi turystyczne, obsługiwane przez Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych.
Dworzec Roku 2025?
Dworce do udziału w konkursie Dworzec Roku są zgłaszane przez internautów. To oni decydują, który obiekt zasłużył na wyróżnienie i przyznają mu Nagrodę Publiczności. Jeśli chcecie, aby tegoroczne wyróżnienie zdobył Bytom, oddajcie na nią koniecznie głos do końca października na stronie dworzec-roku.pl
Autor: Anna Letycja Kamińska
